Derde Franse Republiek

Derde Franse Republiek Troisième République
( details ) ( details )
Motto : Liberté, Egalité, Fraternité
Administratieve gegevens
Voor-en achternaam	Franse Republiek
Officiele naam	Franse Republiek
Gesproken talen	Frans
Hymne	De Marseillaise
Hoofdstad	Parijs  (2.447.957 / 1891 [1] 2.888.110 / 1911 [2]  inw.)
andere hoofdsteden	Versailles (1871-1879)
Verslavingen	Frans koloniaal rijk
Politiek
Staatsvorm	Republiek
regeringsvorm	Parlementaire republiek ( de iure ) Semi- presidentiële republiek ( de facto ) [3]
Presidenten van de Republiek	Zie lijst
Voorzitters van de Raad	Zie lijst
Besluitvormende organen	Nationale Assemblee inclusief Senaat en Kamer van Afgevaardigden
Geboorte	de facto 4 september 1870 met de voorlopige regering van Louis-Jules Trochu , officieel op 30 januari 1875 met president Patrice de Mac-Mahon
Het veroorzaakt	Franse nederlaag in de Frans-Pruisische oorlog
einde	10 juli 1940 met Albert Lebrun
Het veroorzaakt	Franse nederlaag in de Franse campagne van 1940
Grondgebied en bevolking
Geografisch bekken	Europa, Afrika, Azië, Zuid-Amerika, Oceanië
Oorspronkelijk territorium	Frankrijk
Maximale verlenging	550.986 km² in de periode 1919-1940 [4] .
Bevolking	38.343.192 in 1891 [5] ; 39.601.599 in 1911 [6] .
Economie
Munteenheid	Franse frank
Ruilen met	Verenigd Koninkrijk , België , Duitsland , Verenigde Staten van Amerika , enz. in 1895 [7] .
export	Wollen stoffen, zijden stoffen, wijn, leer, "artikelen van Parijs", enz. in 1895 [8] ; ook lingerie , chemicaliën, auto's in 1911 [9] .
Invoer	Wol, zijde, wijn, koffie, katoen, kolen, huiden, granen, enz. in 1895 [8] .
Religie en samenleving
Prominente religies	katholicisme
Minderheidsreligies	jodendom
Sociale klassen	bourgeoisie, adel, proletariaat.
Grondgebied van de Derde Republiek in 1939.
historische evolutie
Voorafgegaan door	Tweede Franse Keizerrijk
Opgevolgd door	Gratis Frankrijk Vichy Frankrijk Militair bestuur van Frankrijk Militair bestuur van België en Noord- Frankrijk Italiaans militair bestuur van Frankrijk
Nu onderdeel van	Frankrijk
Handleiding

Derde Franse Republiek (in het Frans : Troisième Republique ) was de naam die werd aangenomen door de republikeinse staat die in Frankrijk werd geboren na de nederlaag van Sedan (1 september 1870) tijdens de Frans-Pruisische oorlog . Deze regeringsvorm, die die van het Tweede Keizerrijk verving , duurde bijna zeventig jaar in Frankrijk, tot de Duitse invasie van het land in 1940 , toen het op zijn beurt werd vervangen door het autoritaire regime van de zogenaamde Vichy-regering .

De interne politiek van de Derde Republiek werd gekenmerkt door zeer onstabiele regeringen, doordat de meerderheid verdeeld was of iets in de minderheid was door de oppositie. De desoriëntatie als gevolg van de zware nederlaag en politieke instabiliteit waren gunstig voor verschillende financiële schandalen ( Panama , Stavisky, enz.) en episodes van antisemitisme zoals de Dreyfus-affaire .

Het sterke nationalisme van sommige militaire kringen leidde ook tot institutionele botsingen die leidden tot situaties die dicht bij de staatsgreep lagen (zoals in de zaak Boulanger of de gevolgen van de Dreyfus-affaire). Er waren echter uitgebreide sociale hervormingen, sommige van een antiklerikale ^[10] , die vooral door links werden doorgevoerd .

Het buitenlands beleid werd gekenmerkt door koloniaal expansionisme ( Afrika en Indochina ), door wraakgevoelens tegen Duitsland ( revanchisme ) en door een isolement dat duurde tot Rusland en het Verenigd Koninkrijk Duitsland een groter gevaar vonden dan Frankrijk.

De Derde Republiek, aangevallen door Duitsland in de Eerste Wereldoorlog , beleefde haar moment van grootste prestige in de overwinning van 1918 , maar ook het begin van een proces dat haar einde zou leiden in 1940 .

Het begin (1870-1871)

De nederlaag van het Tweede Keizerrijk met Pruisen

Een aflevering van het beleg van Parijs in de Frans-Pruisische oorlog . Uit de nederlaag van het Tweede Keizerrijk werd de Derde Republiek geboren. ^[11]

Het eerste parlement van de Derde Republiek (1871) bestond voornamelijk uit monarchisten.

Begonnen op 19 juli 1870 , werd de Frans-Pruisische oorlog in een paar maanden opgelost met de nederlaag van het Tweede Franse Keizerrijk .

Het nieuws van de nederlaag van Sedan en de gevangenneming van Napoleon III verspreidde zich op 3 september 1870 in Parijs . De dag nadat de orleanist Adolphe Thiers een door het parlement gesteunde poging om de macht te grijpen mislukte en, na verschillende onderhandelingen tussen de politieke krachten, op diezelfde 4 september werd in Parijs een Nationale Defensieregering gevormd die de laatste fasen van de oorlog en het machtsvacuüm dat door de gevangenneming van de keizer was achtergelaten, moest beheren. Deze regering, geleid door generaal Louis-Jules Trochu , omvatte Léon Gambetta (Binnenlandse Zaken), Jules Favre (Buitenlandse Zaken), Adolphe Crémieux (Justitie) enErnest Picard (Financiën). ^[12]

Het Pruisische leger beëindigde de omsingeling van Parijs op 19 september, toen sommige elementen van de regering al onderdak hadden in Tours , gevolgd door Gambetta die de hoofdstad op 7 oktober in een ballon verliet. Geconfronteerd met de onmogelijkheid om de Pruisische omsingeling te doorbreken, na een referendum dat haar gezag in Parijs consolideerde, legde de Nationale Defensieregering zich neer bij het ondertekenen van een wapenstilstand met de vijand op 28 januari 1871 . Niet tevreden en vastbesloten om met een legitieme regering te onderhandelen, legde de Pruisische premier Otto von Bismarck de Fransen de verkiezing van een Nationale Vergadering op. De stemming vond plaats op 8 februari en de uitslag was in het voordeel van conservatief en monarchaal rechts . ^[13]

Het nieuwe parlement kwam op 12 februari 1871 in Bordeaux bijeen en vijf dagen later werd Thiers verkozen tot "hoofd van de uitvoerende macht van de Franse Republiek". Op 1 maart bevestigde de Vergadering de voorrondes van vrede met Pruisen met 546 stemmen tegen 107: Frankrijk stond de Elzas en Lotharingen af ​​aan het nieuw gevormde Duitse rijk en beloofde een schadevergoeding van 5 miljard frank te betalen. ^[14]

de gemeente

Hetzelfde onderwerp in detail: Commune van Parijs (1871) .

De diepe sociale en politieke crisis die het gevolg was van de nederlaag deed al snel zijn effect. Toen de regering op 18 maart 1871 probeerde de kanonnen van de dijk van Montmartre over te nemen , brak er een rel uit en de regering van Thiers , bestaande uit gematigde republikeinen en orleanisten , zocht haar toevlucht in Versailles . Om de politieke leegte te vullen, werd in Parijs een gemeentelijke vergadering van socialisten gekozen , de " Commune ", die 54 dagen zittingen hield en voorstelde om de conservatieve regering van Versailles te bestrijden. ^[15]

Met de intocht van het leger van Thiers in Parijs op 21 mei 1871 begon een bloedige strijd van een week, die eindigde in de nederlaag van de socialisten. Dit leidde tot de daaropvolgende verkiezingen op 2 juli en een overwinning voor de gematigden, vertegenwoordigd door de verenigde Republikeinen.

De formele geboorte van de Republiek (1871-1879)

Frankrijk tussen 1871 en 1919, zonder Elzas-Lotharingen .

Het land dat nog steeds zweefde tussen een volledige republiek en aspiraties voor monarchaal herstel, op 31 augustus 1871 werd de wet goedgekeurd die de titel van president van de republiek toekende aan premier Adolphe Thiers . Dankzij een geruststellend beleid begon hij leningen te verkrijgen en bereikte hij de instemming van Pruisische evacuatie van Frans grondgebied. Op 13 november 1872 sprak hij zich duidelijk uit voor een conservatief republiek, maar leed toen een electorale nederlaag in Parijs die zijn positie in gevaar bracht en op 24 mei 1873 werd hij in het parlement met 16 stemmen omvergeworpen, waardoor de legitimist Patrice de Mac- Mahonom de tweede president van de Derde Republiek te worden. ^[16]

De politiek van Mac-Mahon was gericht op de morele orde en de centrale rol van de heersende klassen en de katholieke kerk . In november 1873 werden zijn bevoegdheden voor zeven jaar verlengd, terwijl de electorale successen van de Republikeinen en Bonapartisten , dankzij Gambetta , een overeenkomst tussen de parlementaire krachten begunstigden waarvoor hij (zelfs al was het maar met één stem) op 30 januari 1875 officieel aanvaardde kantoor de Republiek. Vanaf dat moment werden de grondwettelijke wetten uitgevaardigd : over de Senaat (24 februari), over de organisatie van de openbare macht (25 februari) en over de betrekkingen tussen overheidsinstanties (16 juli). ^[17]

Het jaar daarop, in 1876 , werden de parlementsverkiezingen gewonnen door de republikeinen, waardoor de positie van Mac-Mahon in een crisis terechtkwam, vooral vanaf de dag waarop Gambetta op 4 mei 1877 een toespraak hield in de Kamer waarin hij beschuldigde: « klerikalisme ? Hier is de vijand! ». Mac-Mahon deed eerst enkele pogingen tot verzet (het ontbinden van de Kamer van Afgevaardigden ), en na een verdere verkiezingsoverwinning door de Republikeinen (oktober 1877), accepteerde hij uiteindelijk de parlementaire interpretatie van de Grondwetvan 1875. De Republikeinen bleven zich versterken en in januari 1879 kregen ze ook een meerderheid in de Senaat. Mac-Mahon, beroofd van zijn laatste kracht, nam ontslag op de 30e van dezelfde maand en werd vervangen door de Republikein Jules Grévy die op 4 februari William Waddington benoemde tot hoofd van de regering. De Republiek was definitief gevestigd. ^[18]

De grote hervormingen (1879-1885)

De republikeinse instellingen werden bevestigd door de parlementsverkiezingen van augustus-september 1881 , die een grote overwinning van zowel de Republikeinse Unie als de Republikeinse linkerzijde zagen. Mede dankzij deze successen hebben president Grévy en zijn meest gezaghebbende premier, Jules Ferry , een reeks belangrijke hervormingen tot stand gebracht. Aanvankelijk alleen symbolisch: terugkeer van de parlementaire kamers naar Parijs (1879), verwerving van de Marseillaise als volkslied (1880) en van 14 juli als nationale feestdag , amnestie voor de veroordeelden van de Commune .
Vervolgens werd, als onderdeel van een beleid gericht op de verdediging van mensenrechten en antiklerikalisme , de vrijheid van openbare vergaderingen (1881), de persvrijheid (1881) en de vrijheid van vakbond (1884) toegestaan, tot uitzetting besloten. Jezuïeten en de verspreiding van niet-geautoriseerde mannelijke congregaties .
Er werd ook een scholastische hervorming in gang gezet die het godsdienstonderwijs scheidde van dat van andere vakken, en vrije toegang (1881) en de verplichting tot lager onderwijs (1882) werden ingesteld. De secularisatie van ziekenhuizen werd bekrachtigd en de echtscheiding werd hersteld (1884). ^[19]

De boulangistische crisis (1885-1889)

Hetzelfde onderwerp in detail: Georges Boulanger .

Georges Boulanger

In december 1885 werd president Grévy herkozen en in januari benoemde hij, om rekening te houden met de toename van het aantal radicale en extreemlinkse afgevaardigden, de gematigde republikein Charles de Freycinet tot regeringsleider en vervolgens tot René beker . Generaal Georges Boulanger verscheen aan beide zijden als minister van oorlog.

Hij, ook gewaardeerd door de radicalen omdat hij bij gelegenheid van een mijnwerkersstaking had verklaard dat het leger niet in dienst stond van de bourgeoisie , bevond zich in het middelpunt van een internationale crisis met Duitsland . In april 1887 , nadat de politiecommissaris van Pagny-sur-Moselle (toen aan de grens met Duitsland) door Duitse agenten op Frans grondgebied was gearresteerd, stelde Boulanger zelfs voor een ultimatum naar Berlijn te sturen. De regering loste de kwestie diplomatiek op, maar wekte de indruk dat de Republikeinen nooit in staat zouden zijn om wraak te nemen op het Duitse Rijk .
Dus, om de generaal van het politieke toneel te verwijderen, werd in mei de regering van Goblet omvergeworpen en vervangen door een nieuwe uitvoerende macht, onder leiding van Maurice Rouvier , die Boulanger niet langer omvatte. ^[20]

Rond Boulanger ontstond echter een nationalistische koorts die op een gegeven moment de instellingen leek te overweldigen, net nadat president Grévy in december 1887 werd gedwongen af ​​te treden vanwege een familieschandaal. Noch zijn opvolger, Sadi Carnot , leek de situatie beter aan te kunnen. Ondertussen, nadat hij de steun van zowel de monarchisten als de radicalen had verloren (maart 1888), werd Boulanger met proces bedreigd voor een aanval op de staatsveiligheid en vluchtte hij naar België , ^[21] waar hij, na te zijn berecht en bij verstek veroordeeld, zal doden zelf in 1891 .

Het Panamakanaalschandaal (1889-1894)

Hetzelfde onderwerp in detail: Panama-schandaal .

Tijdens het decennium 1890-1900 hadden de Republikeinen het vermogen om de alliantie met de radicalen te consolideren. Deze stabiliteit maakte het mogelijk een economisch beleid te voeren dat gebaseerd was op versterking van het protectionisme . In 1892 verlieten de radicalen echter premier Freycinet die ervan werd beschuldigd te dicht bij de katholieken te staan, wat de weg vrijmaakte voor Loubet die, als premier, beloofde te reageren op de verwachtingen van de radicalen.

Maar een schandaal moest opnieuw de kaarten op het veld herschudden. In 1888 kocht de Franse Compagnie, die te maken had met verschillende en ernstige moeilijkheden bij de opening van het Panamakanaal , de steun van enkele afgevaardigden om toestemming te krijgen om een ​​obligatielening uit te geven . Dit verhinderde niet de mislukking in 1889 . In november 1892 lanceerden de journalist Édouard Drumont (1844-1917) en de boulangistische krant La Cocarde een gewelddadige campagne tegen corrupte afgevaardigden en tegen de regering tegen de achtergrond van verhit antisemitisme .
Het schandaal onthulde de publieke collusie tussen de zakenwereld en de politiek, wat in de loop van de tijd een generatiewisseling van de politieke klasse veroorzaakte en de opkomst van Charles Dupuy , premier in april 1893 . Bovendien leidde de verworven stabiliteit van de republikeinse instellingen tot een matiging van het sociaal beleid en een pacificatie op religieus gebied. ^[22]

De zaak Dreyfus (1894-1902)

Hetzelfde onderwerp in detail: Dreyfus en J'accuse affaire .

Le Petit Journal van 10 juli 1898 maakt grapjes over de chaos veroorzaakt door de Dreyfus-affaire

Het antisemitisme dat de journalistieke campagne tegen de corrupte afgevaardigden van het Panamakanaal had gekenmerkt, explodeerde, versterkt door een nationalistische en revanchistische component , ter gelegenheid van de zogenaamde Dreyfus-affaire .

Op 15 oktober 1894 werd Alfred Dreyfus , een joodse officier van het Franse leger van Elzasser afkomst (en dus van een land dat half Duits was en niet langer Frans) , gearresteerd op beschuldiging van verraad . Hoewel de officier elke beschuldiging ontkende, werd hij haastig berecht en op 22 december 1894 tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld . De antisemitische pers prees de episode in een nationalistische toon. In maart 1896 echter besloot de kolonel
Marie-Georges Picquart (1854-1914) ontdekte dat het document waarop het vonnis was gebaseerd een vervalsing was. De kolonel informeerde zijn superieuren die hem negeerden met de bedoeling het vonnis te verdedigen en nadat ze hem hadden gezegd te zwijgen, brachten ze hem over naar Tunesië .
Om verdere stappen van Picquart te vermijden, werd in november 1896 nieuw vals bewijs geleverd tegen Dreyfus (de "valse Henry"), maar in juni van het volgende jaar slaagde Picquart erin het nieuws te verspreiden dat hij Dreyfus' totale onschuld kon bewijzen. De pers begon toen duidelijk te maken dat hoge functionarissen van de staat twijfelden aan de schuld van de veroordeelde. ^[23]

De gevolgen en de poging tot staatsgreep

Hetzelfde onderwerp in detail: 23 februari 1899 couppoging in Frankrijk .

Alfred Dreyfus tijdens zijn proces geportretteerd in een illustratie van die tijd

Vanaf dat moment keerde het verhaal terug om de Fransen in vervoering te brengen, die verdeeld waren tussen degenen die probeerden de waarheid te verdedigen door haar belangrijker te vinden dan wat dan ook, en degenen die de Rede van de Staat belangrijker vonden dan het specifieke belang van een individu, zelfs als onschuldig. Ondertussen sprak de rechtbank op
11 januari 1898 Ferdinand Walsin Esterhazy vrij , de auteur van de eerste vervalsing. De schrijver Émile Zola publiceerde vervolgens in de krant L'Aurore van de radicale republikein Georges Clemenceau het beroemde artikel getiteld " J'accuse ", waarmee hij zich richtte tot de president van de republiekFélix Faure , hekelde de onregelmatigheden en onwettigheden van de Dreyfus-zaak .
Als reactie daarop werd Zola veroordeeld tot ballingschap, een feit dat het plein ontketende, terwijl de kranten L'Aurore en La Petite République van Jean Jaurès in de rij stonden om Dreyfus te verdedigen. In plaats daarvan werd in een antisemitische perscampagne Henri Rochefort gerapporteerd die schreef in L'Intransigeant en aan dezelfde kant was het ook La Croix die het valse nieuws onthulde van een Joods complot dat erop gericht was Frankrijk te vernietigen door alle middelen. , inclusief wetgevende . ^[24]

Desondanks verslechterde de positie van de "anti-Dreyfussianen": op 30 augustus 1898 bekende de auteur van de tweede vervalsing, Hubert Henry (1846-1898), zijn misdaad en pleegde de volgende dag zelfmoord. Op 3 september nam de minister van Oorlog Jacques Marie Eugène Godefroy Cavaignac (1853-1905) ontslag, terwijl het opperbevel de herziening van het Dreyfus-proces nog steeds weigerde.
Het sociale klimaat verslechterde, de onrust culmineerde toen op 23 februari 1899 , enkele dagen na de plotselinge dood van president Faure, de nationalist Paul Déroulède (1846-1914) met de steun van zijn politieke fracties probeerde de hand van een generaal te forceren en poging tot staatsgreep. De actie, die tot doel had een sterk regime te vestigen, was slecht voorbereid en faalde jammerlijk. ^[25]

Op dit punt begon Dreyfus' positie te worden herzien. In dezelfde 1899 werd de straf van levenslange gevangenisstraf en deportatie teruggebracht tot tien jaar gevangenisstraf , maar pas in 1906 werd de joodse officier volledig gerehabiliteerd. De onmiddellijke politieke gevolgen van de zaak-Dreyfus waren de vereniging van links, de versterking van de radicalen en de hervatting van de antiklerikale politiek.

Radicale politiek (1902-1909)

Hetzelfde onderwerp in detail: Scheiding van kerk en staat .

Émile Combes gezien door de katholieke krant Le Pèlerin op 27 juli 1902

De belangrijkste reactie op de zaak-Dreyfus was de oprichting van het zogenaamde "Linkse Blok", dat varieerde van de socialisten , waaronder Jean Jaurès zich steeds meer onderscheidde , tot een deel van de gematigde republikeinen . Deze grote politieke groepering won in april-mei 1902 de verkiezingen, maar van de 350 gewonnen zetels gingen er meer dan tweehonderd naar de radicalen. Dit bracht de zittende president van de republiek, Émile Loubet , ertoe een regering te vormen onder leiding van Émile Combes : agnostisch , vrijmetselaar , radicaal en antiklerikaal . ^[26]

De maatregelen tegen de kerk lieten niet lang op zich wachten. In juni 1902 werden 125 niet-geautoriseerde religieuze scholen gesloten, in 1903 werden alle verzoeken om toestemming afgewezen en in 1904 werd het onderwijzen van congregationisten voor tien jaar verboden . Bovendien verbrak Frankrijk op 30 juli 1904, na de protesten van paus Pius X , de diplomatieke betrekkingen met de Heilige Stoel . ^[27]

Op 18 januari 1905 werd Combes echter gedwongen af ​​te treden als gevolg van een collusie tussen de vrijmetselarij en het leger. Hij werd vervangen door zijn minister van Financiën Maurice Rouvier die, rekening houdend met de eisen van de geestelijkheid, een wet (juli-december 1905) had laten stemmen voor vrijheid van religieus geweten , maar die niet voorzag in subsidies aan enige sekte . Bovendien zouden volgens de wet het kerkelijk vermogen zijn overgedragen aan culturele verenigingen die zich hadden moeten conformeren aan de regels van de cultus waarvan zij het vermogen wilden beheren. ^[28]

Naar aanleiding van deze wet veroordeelde het Vaticaan de Franse regering met een encycliek (11 februari 1906), waaraan de geestelijkheid weigerde mee te werken. Sommige priesters sloten hun kerken en het bestuur werd gedwongen om geweld te gebruiken om de bezittingen te inventariseren en te schenken aan culturele verenigingen. Begin maart viel bij de schermutselingen één dode in het noordoosten en dit leidde tot het aftreden van de regering Rouvier. ^[29]

Met de verkiezingen van 1906 was er echter weer een grote overwinning voor links en de radicalen in het bijzonder die 115 zetels behaalden (van de 400 van links). Georges Clemenceau , republikein en radicaal, vormde zijn regering op 25 oktober met zeven radicalen van de twaalf ministers, en koos Picquart, die de valsheid van de beschuldigingen tegen Dreyfus had ontdekt , als minister van Oorlog. Deze regering, die zich sterk inzet voor het tegengaan van een reeks sociale onrusten, slaagde er niettemin in om de financiering van de Westerse spoorwegen , in het proces van faillissement, gestemd te krijgen, naast de verplichte wekelijkse rusttijd. ^[30]

Patriottisme (1909-1914)

Aristide Briand bracht de Franse politiek van radicalisme naar patriottisme .

De voorzitter Raymond Poincaré . Zijn patriottisme leverde hem de stemmen van rechts op.

Uitgeput door drie jaar van politieke ontberingen, viel de regering van Clemenceau in juli 1909 . Hij werd opgevolgd door een reeks regeringen, elf in vijf jaar, waarvan er vier werden voorgezeten door Aristide Briand , bijna altijd als minister aanwezig, ook in de andere. De republikein-socialist Briand was de man van het compromis in een tijd waarin, na de strijd tegen de geestelijkheid en de adel, de politieke referenties uit het verleden aan het verdwijnen waren. De socialisten die zich bij de Internationale hadden aangesloten , gingen over op openlijke oppositie, terwijl de radicalen verdeeld waren tussen aanhangers van de socialisten en aanhangers van de republikeinen. ^[31]

Briand, een vastberaden politicus, aarzelde niet om in oktober 1910 een spoorwegstaking uit te drijven met tussenkomst van het leger, in een politieke context die werd gekenmerkt door het groeiende Duitse gevaar. In feite bleef het belangrijkste politieke element van de periode patriottisme . Dit fenomeen kwam tot uiting ter gelegenheid van het dubbelzinnige Frans-Duitse compromis van 1911 dat een einde maakte aan de Agadir-crisis en dat leidde tot de val van de regering van Joseph Caillaux . Patriottisme was ook de oorzaak, in januari 1913 , van de verkiezing tot president van de Republiek Raymond Poincaré, nog steeds een republikein en seculier, maar ook een aanhanger van Frankrijk, waardoor hij de stemmen van rechts kreeg. ^[32]

Toen de Briand-regering in maart 1913 viel, volgde er één, voor het eerst sinds 1899 , onder voorzitterschap van een centrumrechtse exponent, Louis Barthou . De alliantie van de verschillende centrumformaties leidde tot de goedkeuring van de verplichte arrestatiewet voor het driejarige leger. Bij de verkiezingen van 1914 bleek echter dat deel van links dat zowel de driejarige wet als het secularisme van de staat steunde de meerderheid te zijn. President Poincaré vertrouwde vervolgens op 13 juni 1914 de regering toe aan de republikeinse socialist René Viviani , de man die het proces van de julicrisis en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog zal ondergaan . ^[33]

Buitenlands beleid tot aan de Eerste Wereldoorlog

Met de nederlaag in de Frans-Pruisische oorlog van 1870-1871 verloor Frankrijk de suprematie in Europa aan Duitsland. De Derde Republiek was verzwakt, maar al in 1875 was er een economisch herstel dat het voordeel van de Duitse industrie beperkte.

Tunesië en Indochina (1881-1885)

Hetzelfde onderwerp in detail: Tunis slap en Frans Indochina .

De Fransen ontmoeten de prins van Annam in Hu . In 1884 werd het huidige noord-centrale Vietnam een ​​Frans protectoraat .

Ten gunste en als gevolg van dit economisch herstel ondernam Frankrijk vanaf 1879 een ongekende koloniale expansie . De behoefte aan handelszaken en de mogelijkheid tot het verstrekken van leningen waren, naast nationalisme, de doorslaggevende argumenten ten gunste van koloniaal beleid . ^[34]

De eerste belangrijke aanwinst was Tunesië , grenzend aan Algerije , voorheen een Franse kolonie. Profiteren van de goede trouw van de afgevaardigden die geloofden in politieoptreden, bezette in april 1881 de regering van Jules Ferry wat officieel een Ottomaanse provincie was, maar die bijna volledige onafhankelijkheid had verworven . Op 12 mei erkende de plaatselijke gouverneur het protectoraat van Frankrijk met het Bardo-verdrag . Het belangrijkste gevolg van de gebeurtenis was de politieke toenadering van Italië, de tegenstander van Frankrijk in de Middellandse Zee, tot Duitsland en Oostenrijk . Wat leidde tot de vorming van deDrievoudige alliantie .

De volgende koloniale onderneming van Ferry was de hervatting van het plan om het rijk van Annam in Azië te veroveren. Dit laatste omvatte ongeveer het huidige Vietnam , exclusief Cochinchina , vroeger een Franse kolonie samen met Cambodja . Gedreven door economische belangen die een handelsroute voor Zuid- China voorzagen, slaagde Ferry tussen december 1883 en juni 1884 door Tonkin te veroveren erin van Annam een ​​protectoraat te maken door Frans Indochina te vormen . Kort daarna, op 4 april 1885 , volgde een militaire reactie uit Chinaze werd gedwongen om het ontslag van Annam te ondertekenen.
Zelfs Groot-Brittannië sloot na de verovering van Boven-Birma in 1896 een overeenkomst met Frankrijk over de regio . ^[35]

De uitbreiding naar Afrika en de Fascioda-crisis (1881-1899)

Hetzelfde onderwerp in detail: Franco-Hova-oorlog , Frans West-Afrika en de Fascioda-crisis .

Een soortgelijke poster uit 1895 over de verovering van Madagaskar.

Het manifest van een boekje over de expeditie van Jean-Baptiste Marchand die leidde tot de Fascioda-crisis.

Opnieuw stuurde premier Jules Ferry , om een ​​strategische basis op de Franse Indochina route veilig te stellen, in de jaren 1883-1884 een expeditie die verschillende punten aan de kusten van Madagaskar bezette .
Tien jaar later, op 27 oktober 1894 , verklaarden de lokale "Hova"-aristocraten de heilige oorlog aan Frankrijk, die een maand later reageerden door een expeditieleger van 15.000 man te sturen. Dit contingent wist onder moeilijke omstandigheden op 30 september 1895 de hoofdstad Antananarivo te veroveren en Madagaskar tot protectoraat te maken . ^[36]

In dezelfde jaren bezette Frankrijk, in concurrentie met Groot-Brittannië, geleidelijk de vallei van de middenloop van de rivier de Niger in West-Afrika , totdat het in 1893 Timboektoe bereikte . Tien jaar eerder had hij al bezit genomen van de 600 km kustlijn van Ivoorkust waarvan het protectoraat in 1889 was ingesteld . Opnieuw in West-Afrika, in januari 1894 na twee militaire campagnes, werd Dahomey (nu Benin ) veroverd in de richting van de benedenloop van Niger, bereikt in Nikki op 5 november van hetzelfde jaar. Er ontstond een ernstige spanning met Groot-Brittannië, dat pas op 14 juni 1898 terugkeerde
met de ondertekening van een Engels-Franse conventie: de Republiek hield Nikki, maar het was Groot-Brittannië dat werd bevestigd als de rijkste en dichtstbevolkte gebieden. ^{[35] [37]}

Tegen 1880 had Frankrijk echter zijn bezittingen in West-Afrika aanzienlijk vergroot, dat, beginnend bij een kustkolonie, zich in 1899 uitbreidde tot het Tsjaadmeer , in het hart van het continent . ^[38]

Op dit punt hadden de Fransen de bezittingen aan de Atlantische Oceaan in Afrika kunnen samenvoegen met de geïsoleerde kolonie Djibouti aan de Rode Zee . Deze West-Oost-verbinding stond echter in schril contrast met een soortgelijk initiatief dat de Britten in Zuid-Noord richting wilden ondernemen, om hun Zuid-Afrikaanse bezittingen te verbinden met hun protectoraat van Egypte .
Het resultaat was een internationale crisis die zijn naam ontleende aan het Soedanese dorp (Fascioda) waar de twee machten elkaar ontmoetten. In 1898 de onverzettelijkheid van de Franse minister van Buitenlandse Zaken Gabriel Hanotauxen die van de Britse premier Salisbury bracht de twee naties op de rand van oorlog. Maar Théophile Delcassé , die in 1898 zelf Hanotaux verving, gaf uiteindelijk toe, waardoor Frankrijk zijn aanspraken op het Nijlbekken opgaf .

Het einde van isolatie (1896-1906)

Hetzelfde onderwerp in detail: Frans-Russische alliantie en Entente hartelijk .

Minister Delcassé , hoofdrolspeler van de Entente Cordial en van de Tanger-crisis .

De auteur van de ineenstorting en het isolement van Frankrijk in de jaren na de nederlaag van de Frans-Pruisische oorlog was grotendeels Bismarck . Hij werd, in onenigheid met de nieuwe keizer Willem II , in maart 1890 uit de macht gezet . Dit opende nieuwe kansen voor de Derde Republiek.

Het directe gevolg van de val van Bismarck was de niet-verlenging van het contraverzekeringsverdrag tussen Duitsland en Rusland . Dus Frankrijk, profiterend van de financiële moeilijkheden van Rusland, slaagde er op 18 augustus 1892 in om haar een eerste anti-Duitse militaire overeenkomst te ontnemen. Met deze overeenkomst, die op 4 januari 1894 werd omgezet in een echt bondgenootschap , behaalde de Derde Republiek haar eerste diplomatieke succes na 1871 , waarmee ze haar isolement doorbrak.

Na de Frans-Russische toenadering was er ook een opmerkelijke verbetering in de betrekkingen tussen Frankrijk en Italië (dat nog steeds deel uitmaakte van de Triple Alliantie). Het beslissende keerpunt kwam echter met de oude vijand: Groot-Brittannië waarmee, nadat de laatste koloniale vraagstukken waren opgelost, op 8 april 1904 de Entente Cordial werd ondertekend . De Franse architect van het verdrag was de revanchistische minister van Buitenlandse Zaken Théophile Delcassé .

De Marokkaanse Crises en de Triple Entente (1906-1914)

Hetzelfde onderwerp in detail: Tanger Crisis , Agadir Crisis en Triple Entente .

Afrika na de Agadir - crisis . In het groen de bezittingen van Frankrijk.

De Entente Cordial voorzag de Britse instemming met Frankrijk om Marokko in zijn invloedssfeer op te nemen . Toestemming die Italië en Spanje ook gaven , maar niet Duitsland dat zich bij de eerste Franse druk op het Noord-Afrikaanse sultanaat tegen verklaarde. Dit veroorzaakte in 1906 , op een moment dat Rusland in grote moeilijkheden verkeerde van de nederlaag in de Russisch-Japanse oorlog , een crisis tussen Frankrijk en Duitsland: de zogenaamde Tanger-crisis , die werd opgelost met de ineenstorting van de Franse regering van Maurice Rouvier. Parijs stemde er in feite mee in om de kwestie te regelen met een internationale conferentie en de minister van Buitenlandse Zaken Théophile Delcassé , een groot voorstander van de harde lijn tegen Duitsland, werd gedwongen af ​​te treden.

De Conferentie over Marokko die in 1906 in Algeciras (Spanje) werd gehouden, bekrachtigde echter een politieke overwinning voor Frankrijk, dat erin slaagde enige stappen te zetten in de richting van de kolonisatie van Marokko. Maar toen in 1911 , na een lokale opstand, de Franse regering van Ernest Monis Fès liet bezetten , kreeg Parijs te maken met een nieuwe crisis met Berlijn: de Agadir-crisis . Geconfronteerd met de afdaling van Groot-Brittannië in het veld, was het dit keer Duitsland dat, in ruil voor enkele gebieden in West-Afrika , toegaf aan Marokko, dat in 1912 Frans werd.( Verdrag van Fez ).

Het compromis met Duitsland was het niet eens met de Franse minister van Buitenlandse Zaken Justin de Selves (1848-1934) en de harde aanhangers van het leger. De premier, Joseph Caillaux , had in plaats daarvan de onderhandelingen toegestaan ​​en moest, ondanks protesten van de nationalisten, aftreden. ^[39]

De tweede Marokkaanse crisis leidde tot een versterking van de vriendschap met Groot-Brittannië, dat inmiddels in 1907 een overeenkomst had gesloten met Rusland , waardoor, zij het impliciet, de Triple Entente ontstond .

Eerste Wereldoorlog en Versailles (1914-1919)

Het front van de stellingenoorlog tussen 1915 en 1916 in Frankrijk. Links: Parijs.

Als gevolg van de juli-crisis van de aanval in Sarajevo mobiliseerde Frankrijk zijn leger op 2 augustus 1914 en op 3 augustus verklaarde Duitsland het de oorlog. Op de 4e verklaarde de president van de Republiek Poincaré in een bericht aan het Parlement dat Frankrijk "heldhaftig zal worden verdedigd door al haar kinderen van wie niets zal kunnen breken, in het aangezicht van de vijand, de 'Heilige Unie'" Deze uitdrukking zal
ook worden gebruikt om de grote politieke coalitie te noemen die op 26 augustus de nieuwe formatie van de Viviani- regering zal vormen, bestaande uit een meerderheid van radicalen en uitgebreid tot socialisten en republikeinen Alexandre Millerand (Guerra),Aristide Briand (Financiën) en Alexandre Ribot (Justitie). Van het team blijft alleen katholiek rechts uitgesloten. ^[40]

Oorlogsoperaties tot 1917

Hetzelfde onderwerp in detail: Westelijk Front (WWI) .

Franse reservaten passeren een waterloop op weg naar Verdun (1916)

Na het mislukken van het grote Duitse offensief dat in het plan van Schlieffen was voorzien en de Franse overwinning in de eerste slag bij de Marne , begon eind 1914 de lange, uitputtende en bloedige loopgravenoorlog aan het westfront . De Franse generaal Joseph Joffre , opperbevelhebber van het leger, was ervan overtuigd dat hij de situatie kon deblokkeren en de door de Duitsers bezette gebieden kon bevrijden, en lanceerde tussen februari en oktober 1915 een reeks offensieven die zeer weinig resultaat opleverden en die bijna 350.000 doden veroorzaakten. alleen tussen de Fransen. ^[41] In plaats daarvan vonden in 1915 vanuit diplomatiek oogpunt ontwikkelingen plaats: naast de Triple Ententein feite had Italië het veld betreden en de Triple Alliance verlaten .

In 1916 bleef het militaire evenwicht stabiel en een Duits offensief werd gestopt door de Fransen bij Verdun dankzij de logistieke vaardigheid van generaal Philippe Pétain . Tijdens deze grote strijd (die in al zijn fasen bijna 10 maanden duurde) leidde ook het Engels-Franse tegenoffensief van de Somme (juli-november) tot slechte resultaten, met enorme verliezen. Tegen het einde van 1916 waren er dus geen significante militaire resultaten geboekt. ^[42]

Joffre's opvolger, Robert Georges Nivelle , organiseerde in 1917 nog een offensief ( Tweede Slag bij de Aisne ) dat volledig mislukte en op 15 mei werd hij uit zijn functie ontheven en op zijn beurt vervangen door Pétain. Dit zoveelste bloedbad leidde tot ernstige ongelukken in het Franse leger. Min of meer ernstige muiterijen kwamen voor in 66 van de 110 divisies . De repressie van de commandanten was onmiddellijk, hoewel van de 629 doodvonnissen slechts 50 zeker zijn van executie.

Pétain werd vervolgens belast met de taak het hoofd te bieden aan de opstanden. Hij verbeterde de ploegen, zorgde voor de voeding en de bevoorrading en liet vooral de pogingen tot frontale doorbraak varen. Eind oktober 1917 wonnen de Franse troepen in La Malmaison , waar Pétain de tanks vakkundig gebruikte en de aanvankelijke nederlaag van Nivelle bijna in evenwicht bracht. ^[43] Ondertussen waren de Verenigde Staten van Amerika samen met de Entente in de oorlog betrokken (april 1917); hoewel hun binnenkomst, althans in de eerste maanden, niet de door de revolutie veroorzaakte ineenstorting van het Russische leger compenseerde .

het thuisfront

Op het binnenlandse front ontwikkelde zich in 1917 , naast talrijke loonstakingen , een pacifistische stroming die tot doel had op de een of andere manier vrede met Duitsland te sluiten, maar de weinige diplomatieke pogingen die werden ondernomen waren niet succesvol. Een nieuwe impuls voor het pacifisme werd gegeven door de Russische Revolutie, die de socialisten met sympathie aanschouwden . In deze context volgden enkele regeringscrises elkaar op, wat uiteindelijk leidde tot een regering van Georges Clemenceau(14 november 1917). De nieuwe uitvoerende macht werd gesteund door rechts, het centrum en centrum-links. De eerste regeringshandelingen hadden betrekking op maatregelen tegen defaitisme , terwijl in januari 1918 de voormalige premier Caillaux werd gearresteerd op beschuldiging van het dienen van de belangen van de vijand. ^[44]

Overwinning en vrede van Versailles

Hetzelfde onderwerp in detail: Verdrag van Versailles .

Het moment van de ondertekening van de vrede van de Duitse afgevaardigde (van achteren) Johannes Bell (1868-1949) in Versailles . In het midden, met witte snor, Georges Clemenceau tussen Wilson en Lloyd George . ^[45]

Toen de komst van Amerikaanse soldaten in Europa in de eerste helft van 1918 toenam , kreeg de opperbevelhebber, generaal Ferdinand Foch , te maken met een Duits offensief dat in juli begon, in de tegenaanval ( Tweede Slag bij de Marne ) en de vijandelijke troepen afwerend. Vanaf dat moment begonnen de geallieerden, nu rekenend op een miljoen Amerikaanse soldaten, een langzame, methodische en onstuitbare opmars richting Duitsland. Totdat, na een volksrevolutie die het regime van Willem II in Berlijn omver wierp , op 11 november 1918 bij Compiègne de wapenstilstand werd getekend .

De Vredesconferentie opende op 18 januari 1919 in Versailles . Clemenceau was van tijd tot tijd verwikkeld in discussies over het lot van Duitsland met zijn bondgenoten: de Amerikaanse president Wilson , de Britse premier Lloyd George en de Italiaanse premier Orlando .

Zonder afbreuk te doen aan de terugkeer van Elzas-Lotharingen naar Frankrijk, stelde Clemenceau om veiligheidsredenen de bezetting van het hele Rijnland voor , waar een of meer autonome staten zouden worden gecreëerd. Na verschillende gesprekken werd een compromis bereikt voor een bezetting van de Duitse regio voor vijftien jaar. Clemenceau zag af van het idee van de Rijnstaten en vroeg om de annexatie aan Frankrijk van een deel van de Saar , waarvoor uiteindelijk werd besloten een vijftienjarig protectoraat in het leven te roepen onder auspiciën van de Volkenbond.. Over de betaling van oorlogsherstelbetalingen die aan Duitsland moesten worden betaald, was de Franse premier in plaats daarvan compromisloos. Het vredesverdrag werd op 28 juni 1919 door de Duitsers ondertekend. ^[46]

De verschuiving naar rechts van de politieke as (1919-1931)

De geallieerde militaire bezettingszones in Duitsland eind 1923. De Franse zone in blauw, de Saar in groen .

Op 16 november 1919 leidden parlementsverkiezingen tot een parlement zonder duidelijke meerderheid maar met een klein voordeel van rechts. De opeenvolgende regeringen maakten daarentegen deel uit van het zogenaamde "National Bloc", een coalitie van het centrum. De binnenlandse politiek van 1919 tot 1924 werd gedomineerd door dit fundamentele contrast, waarin regeringen, dankzij de steun van de radicalen, de steun van rechts vermeden waarvan de seculiere en republikeinse overtuigingen onduidelijk bleven. ^[47]

Rekening houdend met de twee problemen van nationale veiligheid ten aanzien van Duitsland en de oorlogsherstelbetalingen die Duitsland moest betalen, aarzelden de regeringen van het Nationale Blok over de te nemen houding. Premier Briand dacht na in maart 1921 Düsseldorf op de rechteroever van de Rijn te hebben bezet , tegen het einde van het jaar aan een onderhandelde oplossing voor het reparatieprobleem, wat resulteerde in de ondergang. Zijn opvolger, Poincaré , besloot in plaats daarvan om compensatie te krijgen, door in januari 1923 het Duitse industriegebied van het Ruhrgebied "als pand" te laten bezetten.. De actie veroorzaakte veel verwarring over een mogelijke agressieve reactie van Duitsland. Zodat toen Poincaré zich door de voormalige bondgenoten liet overtuigen van de haalbaarheid van een Duits betalingsplan ( Dawes Plan ), de opluchting algemeen was. ^[48]

Het falen van het "kartel van links"

In de interne politiek, begunstigd door een nieuw kiesstelsel, behaalde het zogenaamde "kartel van links" in mei 1924 een illusoire overwinning gezien de interne verdeeldheid. Zo begon een nieuwe periode van politieke instabiliteit met de verkiezing tot president van de Republiek Gaston Doumergue (in plaats van de linkse kandidaat Paul Painlevé ) en de benoeming tot premier van Édouard Herriot , die een regering vormde bestaande uit Republikeinen , radicalen en gesteunde door de socialisten . De uitvoerende macht begon onmiddellijk een antiklerikaal beleid (afschaffing van de Franse ambassade in het Vaticaan ), toepassing van de wet van 1901 tegen religieuze congregaties, enz.) werd op grote schaal bestreden door katholieken die zich in machtige verenigingen verzamelden. De regering zag echter haar einde met de onthullingen van de Bank van Frankrijk (10 april 1925) over de aan het ministerie van Financiën toegekende voorschotten voor een bedrag dat ruim boven de wettelijk toegestane limiet lag.
De opvolger van Herriot, Painlevé , verminderde anti-klerikale bedoelingen door een meer centristische lijn aan te nemen die verdere regeringscrises over financiële problemen niet verhinderde. Ten slotte, geconfronteerd met de politiek van de socialisten die nog steeds verbonden waren met revolutionaire aspiraties, eindigde de ervaring van het "kartel van links" in de zomer van 1926, toen het plaats maakte voor een centrumalliantie. ^[49]

"Nationale Eenheid" en de centrumrechtse regeringen

Politieke propaganda in Parijs voor de verkiezingen van 1928

Voormalig president van de republiek Raymond Poincaré aanvaardde in juli 1926 voor de derde keer het mandaat van premier. Zijn regering, genaamd "Nationale Eenheid", omvatte republikeinen , radicalen, gematigden en zelfs een rechtse exponent. Het werd met een zeer sterke meerderheid gestemd en stuitte op tegenstand van de socialisten en communisten .

Het belangrijkste probleem dat de uitvoerende macht onder ogen moest zien en oplossen, was de bepaling van de waarde van de frank waarvan de officiële prijs geen rekening hield met de waardevermindering ervan in vergelijking met de vooroorlogse periode. Tegen degenen die van plan waren geweest de munt verder te herwaarderen , had Poincaré, gelet op de prijsstijging van de nationale producten die er dan het gevolg van zou zijn, de monetaire wet van 25 juni 1928 afgekondigd . De operatie, die tot 1929 plaatsvond , devalueerde de frank met 80% en herstelde, zij het met beperkingen, zijn convertibiliteit in goud . ^[50]

De regering verzwakte door de verkiezingen van 1928 (centrum-rechtse meerderheid met 37 onafhankelijken) en door het verlaten van de radicalen die zich niet langer herkenden in de enigszins antiklerikale politiek van Poincaré , trad deze laatste in de zomer van 1929 af. Na een paar andere mislukte pogingen om om "Nationale Eenheid" te laten overleven, tot het einde van de wetgevende macht van 1931 zullen de regeringen worden gedomineerd door centrumrechts met André Tardieu en Pierre Laval . Deze kaderleden zullen, in het kielzog van de vorige regeringen, de gratuïteit van het onderwijs, dat naar de middelbare scholen werd gebracht, de definitieve goedkeuring in 1930 van de sociale zekerheid(gebaseerd op een Poincaré-project) en enkele economische initiatieven (1931) ten gunste van de landbouw . ^[51]

De economische en sociale crisis (1932-1935)

Grote depressie .

Albert Lebrun , in het midden, was van 1932 tot 1940 staatshoofd en was de laatste president van de Derde Republiek.

Het was waarschijnlijk de zwakke internationale verspreiding van Franse bedrijven die de late toetreding van de Derde Republiek in de ernstige economische crisis verklaarde die zich ontwikkelde na de " Zwarte Dinsdag " van 29 oktober 1929 (datum van de ineenstorting van de New York Stock Exchange ). De depressie was namelijk vanaf begin 1932 in Frankrijk voelbaar en het daarmee gepaard gaande begrotingstekort had zijn weerslag op de ontwikkeling van het politieke en sociale leven. ^[52]

In diezelfde tijd van 1932 zorgden de verkiezingen voor een duidelijke overwinning van links en de president van de centrum-rechtse republiek, Albert Lebrun , gaf Herriot de opdracht om de nieuwe regering te vormen die onmiddellijk de vijandigheid van de socialisten het hoofd moest bieden . Tot januari 1934 mislukte elke poging om een ​​stabiele regering te creëren, terwijl verschillende massaorganisaties werden gevormd om niet alleen de manier van besturen van het land, maar ook het systeem zelf uit te dagen. ^[53]

Het Stavisky-schandaal en de rellen van 6 februari 1934

De vonk van de protesten sloeg aan met het zogenaamde "Stavisky-schandaal", genoemd naar de oprichter van het gemeentelijk krediet van Bayonne , Serge Alexandre Stavisky (1886-1934). Hij, de begunstigde van een zwendel bij een inschrijving op rentedragende obligaties op basis van het Ponzi-schema , nam illegaal een groot bedrag op zak en pleegde enkele minuten voordat hij werd gearresteerd zelfmoord op 8 januari 1934 . De pers uitte sterke twijfels over de zelfmoord en onthulde een onverklaarbare toegeeflijkheid van de kant van de justitie die nooit gevolg had gegeven aan de klachten tegen Stavisky. Er werd ook op gewezen dat de rechter die Stavisky ongestraft had gelaten, de zwager was van Camille Chautemps , premier en radicaal.^[54]

In de samenleving en in politieke kringen schreeuwde rechts in schandaal en op 28 januari 1934 nam Chautemps ontslag. President Lebrun verving hem prompt door Édouard Daladier die de Parijse commissaris liet overplaatsen, wiens sympathie voor de rechtse organisaties bekend was, die, verontrust, een grote demonstratie voor 6 februari in Parijs uitriep. Het protest werd echter een mars, aan het hoofd waarvan elementen van de Action française gevaarlijk naar de regeringszetel waren gericht. Die dag werd de politie, die deels was ingezet om de Kamer van Afgevaardigden te verdedigen , aangevallen en beschoten op demonstranten. De tol van de botsingen was 15 doden en 1.435 gewonden. ^[55]Op dezelfde 6 februari gaf de Kamer nog steeds vertrouwen aan de regering van Daladier, die de volgende dag, misschien uit angst voor nieuwe botsingen, op haar beurt aftrad. ^[56]

De gevolgen van de opstand, na een nieuwe periode van instabiliteit van de regering, bestonden uit een verandering in de politiek van links. De Franse Communistische Partij , in de persoon van haar leider Maurice Thorez , besloot de politiek van frontale oppositie op te geven en een antifascistische alliantie aan te gaan met de socialisten en radicalen (in buurland Italië en Duitsland was de macht in handen van fascisten en nazi's ). Op 14 juli 1935 , een immense processie van een half miljoen mensen (waaraan ook Daladier en Thorez deelnamen), die alle zielen van links vertegenwoordigden, paradeerde in Parijs en begon een nieuwe fase die zou leiden tot de oprichting van het " Volksfront ". ^[57]

De overwinning van verenigd links (1936-1937)

Hetzelfde onderwerp in detail: Volksfront (Frankrijk) .

De samenstelling van de Kamer van Afgevaardigden na de verkiezingen van 1936

De grote overwinning van het Volksfront bij de verkiezingen voor de Kamer van Afgevaardigden in mei 1936 werd voorafgegaan door een golf van stakingen die door de rechtse pers werd geïnterpreteerd als een vorm van sovjetisering van het land. ^[58]

Op 6 juni 1936 riep de president van de Republiek Lebrun de socialist Léon Blum bijeen om de nieuwe regering te vormen die bestond uit socialisten (Financiën, Economie, Landbouw, Binnenlandse Zaken) en radicalen (Oorlog, Luchtmacht, Buitenlandse Zaken). De uitvoerende macht werd onmiddellijk geconfronteerd met de noodtoestand van stakingen in de rol van arbiter (voor het eerst in de geschiedenis van de Republiek), waardoor een overeenkomst tussen bedrijven en vakbonden mogelijk werd . ^[59]

De hervormingen die door de meerderheid werden doorgevoerd, begonnen met de wet die 15 dagen jaarlijkse vakantie met behoud van loon instelde (11 juni 1936) en met de wet die de arbeidsduur beperkte tot 40 per week (12 juni). Ze gingen verder met de Bank van Frankrijk, waarvan de raad van aandeelhouders werd vervangen door een raad van door de staat benoemde persoonlijkheden (24 juli); met de oprichting van een instantie voor de bepaling van de prijs van tarwe ; en met de nationalisatie van de oorlogsindustrieën . ^[60]

Vanaf de maand september deden zich echter talrijke moeilijkheden voor met betrekking tot het economisch beheer, waaraan een intensivering van de politieke strijd werd toegevoegd, vergezeld van een zeer gewelddadige perscampagne van rechts. In augustus 1936 werd de minister van Binnenlandse Zaken Roger Salengro (1890-1936) ervan beschuldigd de Grote Oorlog te hebben verlaten en, hoewel vrijgesproken, pleegde hij op 17 november zelfmoord. ^[61]

Op twee belangrijke problemen verzwakte de coalitie dodelijk: het gedrag dat moest worden uitgevoerd in het licht van de Spaanse Burgeroorlog en de handhaving van de orde. Wat betreft het eerste probleem, om de betrekkingen met Groot-Brittannië, dat had besloten niet in te grijpen, niet te schaden, besloot de Franse regering op 2 augustus 1936 ook een beleid van niet-inmenging te voeren, waardoor de woede werd gewekt van de communisten die wilden openlijk het front helpen Populair Spaans . Wat het tweede probleem betreft, vonden de radicalen, wier electorale basis werd gevormd door de middenklasse, het moeilijk om een ​​politieke weg met de communisten te volgen. In het voorjaar van 1937 de radicale Daladierhij steunde de terugkeer naar de orde en de herlancering van de productie, te beginnen in juni van hetzelfde jaar, de val van de regering-Blum. ^[62]

De crisis en de Tweede Wereldoorlog (1938-1940)

De internationale crisis

Hetzelfde onderwerp in detail: Conferentie van München .

Daladier , links, met Hitler op 29 september 1938 in München

Daladier verlaat München op 30 september 1938

Na een politieke impasse en de vluchtige ervaring van een tweede Blum -regering , slaagde Daladier erin om op 10 april 1938 een uitvoerende macht te vormen, gedomineerd door radicalen, maar uitgebreid tot zowel onafhankelijke socialisten als centrumrechts. Met een grote meerderheid woonde Daladier eind september de internationale conferentie in München bij die een einde maakte aan de ernstige politieke crisis tussen Duitsland en Tsjechoslowakije . In tegenstelling tot zijn Britse collega Chamberlain beschouwde Daladier het succes van de conferentie als slechts een "uitstel" van de oorlog. Omgekeerd werden de resultaten van München met grote tevredenheid begroet door zowel de pers als het parlement, dat de overeenkomst op 4 oktober bekrachtigde1938 met 535 stemmen tegen 75 (waarvan 73 communisten). Op 15 maart van het volgende jaar zal Hitler , in strijd met de pacten, Tsjecho-Slowakije bezetten. ^[63]

Op het binnenlandse front had Daladier ondertussen, profiterend van de breuk met de communisten , gestreefd naar een liberaal herstel . Op 13 november 1938 werd de 40-urenwet gewijzigd om een ​​48-urige werkweek mogelijk te maken.
Het was echter het buitenlands beleid dat de belangstelling van Frankrijk levend hield. Na de Duitse bezetting van Tsjechoslowakije, op 18 maart 1939, kozen Frankrijk en Groot-Brittannië partij voor de verdediging van Polen , Roemenië en Griekenland , terwijl Daladier van het parlement de toestemming kreeg om bij decreet alle maatregelen te nemen die nodig zijn voor de verdediging van het land wet. ^[64]

Het begin van de oorlog

Hetzelfde onderwerp in detail: Nepoorlog .

Na een aantal gecompliceerde onderhandelingen voor een alliantie met de Sovjet-Unie begonnen te zijn, gaf deze laatste op 23 augustus 1939 de voorkeur aan een overeenkomst met Duitsland voor de verdeling van Polen . Op 1 september begon de Duitse inval in Polen , twee dagen later ging Frankrijk de oorlog in met Duitsland.

Op 13 september nam Daladier ook de functie van minister van Buitenlandse Zaken op zich, hoewel de politieke samenstelling van de regering niet veranderde als gevolg van de weigering van de socialisten om toe te treden. De "Heilige Unie" die tijdens de Eerste Wereldoorlog werd gevormd, kwam niet tot stand, en Daladier was ook niet in staat om een ​​precieze richting aan de regeringsstructuur te geven; hierin aangemoedigd door de Franse militaire doctrine die vooral defensief was. ^[65]

Tijdens deze afwachtende fase, die de " vreemde oorlog " of de "nepoorlog" wordt genoemd, werd het politieke leven gedomineerd door een offensief tegen de Communistische Partij , dat op 26 september 1939 werd ontbonden om acties van sympathieke elementen van de Russische overeenkomst Duits .
Tegelijkertijd verklaarden sommige politieke persoonlijkheden zich voor een compromisvrede of, zoals Pierre Laval , voor toenadering tot Italië (een bondgenoot van Duitsland maar nog niet in oorlog). Omgekeerd wilde de meerderheid van het parlement een actievere oorlog en nam Daladier ontslag, vervangen door centrumrechtse exponent Paul Reynaud . Deze, op 28 maartIn 1940 tekende hij een overeenkomst met Groot-Brittannië die elke hypothese van een afzonderlijke vrede met Duitsland uitsloot en zette hij zich in voor de Narvik-expeditie in Noorwegen , die een nederlaag zal blijken te zijn juist in de dagen van de ineenstorting van het Franse leger thuis . ^[66]

De nazi-invasie

Hetzelfde onderwerp in detail: Campagne Frankrijk en Fall Gelb .

De manoeuvres van het Anglo-Franse leger (in blauw) en van het Duitse leger (rode stippellijnen) tijdens de Franse campagne

Bij zonsopgang op 10 mei 1940 namen de Duitsers het initiatief en vielen België en Nederland aan met een manoeuvre om de verdedigingslinie aan de Franse grens te omzeilen , vergelijkbaar met die van 1914 . Om de invasie van zijn grondgebied te voorkomen, bracht Frankrijk het leger naar België, waar het op 14 mei de Duitse opmars nauwelijks kon bedwingen. Het was een val. Door het zogenaamde Manstein-plan uit te voeren , ook bekend als het Sichelschnitt -plan ("Sickle Strike"), drongen de Duitse gepantserde troepen verder naar het zuiden het Ardense woud binnen , dat door de Fransen als onbegaanbaar werd beschouwd, en op 15 meize braken door op de Maaslijn . In een halvemaanvormige manoeuvre van oost naar west bereikten de Duitsers uit de Ardennen op 20 mei het Engelse Kanaal , waarbij het vijandelijke leger in tweeën werd gesplitst. Op de 28e was de omsingeling van de Engels-Franse legers in België voltooid.

De opperbevelhebber van het leger Maxime Weygand slaagde erin een verdedigingslinie te vormen met de overgebleven troepen in Frankrijk die op 5 juni aan de Somme en verder naar het oosten, aan de Aisne , op de 9e juni, doorgebroken waren. ontbonden wat er nog over was van het Franse leger, veroverden de Duitsers Parijs. ondertussen had ook Italië op 10 juni Frankrijk de oorlog verklaard.

Het einde van de Derde Republiek

Hetzelfde onderwerp in detail: de tweede wapenstilstand van Compiègne .

Hitier in Parijs. Met de Franse nederlaag van 1940 eindigde de geschiedenis van de Derde Republiek.

De Franse politieke krachten, onbeslist over hoe om te gaan met de catastrofe, kozen voor het verzoek om een ​​wapenstilstand. Reynaud nam ontslag en president Lebrun verving hem op 16 juni 1940 door maarschalk Pétain : de overgave werd op 22 juni ondertekend . Generaal Charles de Gaulle was er niet in geslaagd de terugtocht in Noord-Afrika af te dwingen, hoewel hij daarbij werd gesteund door de Britse premier Churchill . Hij werd geslagen door Pétain en Weygand die beweerden dat ze de Fransen niet aan de vijand konden overlaten zonder enige politieke garantie; wat volgens hen tot chaos en zelfs tot de ' sovjetisering ' van het land had kunnen leiden.^[67]

De Vichy-regering

Het noord-Atlantische gebied van Frankrijk bezet door de Duitsers, en het zuidelijke, geregeerd door Vichy

De wapenstilstand ontwapende Frankrijk, dat het leger moest demobiliseren en zijn grondgebied gedeeltelijk bezet moest zien door Duitse troepen. Het overgaveverdrag verdeelde Frankrijk in twee delen: de noordelijke, Zone occupée genaamd , bezet door het Duitse leger, en de zuidelijke, Zone libre genaamd , bleef beheerd door de pasgeboren regering, samen met de Afrikaanse koloniën .

Onmiddellijk daarna was er een dramatische breuk met Groot-Brittannië dat, uit angst dat de Franse Middellandse Zee -vloot zich bij de Duitse zou voegen, op 3 juli 1940 Franse eenheden liet bombarderen door de Royal Navy bij Mers-el-Kébir , Algerije ( Operatie Catapult ). De actie veroorzaakte het zinken van drie slagschepen en andere kleinere eenheden, evenals de dood van 1300 Fransen.

Ondertussen had Pétain Laval benoemd tot vice-voorzitter van de Raad . Op voorstel van laatstgenoemde stemden op 10 juli, toen de regering werd overgebracht naar het kuuroord Vichy , in verenigde kamers, ongeveer 700 van de 932 parlementariërs (velen waren vermist of waren buiten de wet gesteld als communisten) over een ontwerp van constitutionele hervorming die ook de bevoegdheden van het staatshoofd aan Pétain zou overdragen. De parlementariërs voor waren 569, 20 onthielden zich van stemming en 80 stemden tegen (inclusief Léon Blum ). Meer dan angst bezweek de meerderheid van de parlementariërs voor de nietigverklaring van de wapenstilstand en voor een diep schuldgevoel voor de gemaakte fouten. De Derde Republiek was ten einde, de Vichy-regering was geboren. ^[68]

instellingen

De Republiek werd uitgeroepen op 4 september 1870 , maar het was noodzakelijk om te wachten tot de Nationale Vergadering op 30 januari 1875 ten gunste van de proclamatie van de Republiek en op 24 februari 1875 een grondwet te hebben en dus de formalisering van een nieuwe institutionele vorm met betrekking tot het Tweede Keizerrijk . Het Parlement of de Nationale Assemblee bestond uit twee kamers die eenmaal per jaar gezamenlijk bijeenkwamen. ^[69]

De Eerste Kamer , de Eerste Kamer , bestond uit 300 leden van minimaal 40 jaar. De senatoren bleven negen jaar in functie en werden gekozen door de speciale commissies van de departementen en koloniën . Het lagerhuis , of de Kamer van Afgevaardigden, bestond uit 584 leden (1 plaatsvervanger voor elke 70.000 inwoners) die volgens de arrondissementen voor vier jaar werden gekozen door middel van rechtstreekse en algemene verkiezingen . Niemand kon verkozen worden tot parlementslidals hij niet had voldaan aan de verplichtingen van actieve militaire dienst. Alle mannelijke burgers van ten minste 21 jaar waren kiezers en alle mannelijke burgers van ten minste 25 jaar konden tot afgevaardigden worden gekozen. De president van de republiek werd gekozen door de Nationale Vergadering die met een absolute meerderheid in gezamenlijke kamers bijeenkwam en bleef zeven jaar in functie. ^[69]

Opmerking

Bibliografie

• Dominique Barjot, Jeann-Pierre Chaline, André Encravé, Geschiedenis van Frankrijk in de 19e eeuw , Bologna, Il Mulino, 2003, ISBN  88-15-09396-6 . Originele uitgave (in het Frans): La France au XIX siècle 1814-1914 , Parijs, 2001.
• Jean François Sirinelli, Robert Vandenbussche, Jean Vavasseur-Desperriers, Geschiedenis van Frankrijk in de twintigste eeuw , Bologna, Il Mulino, 2003, ISBN  88-15-08849-0 . Originele uitgave (in het Frans): La France de 1914 à nos jours , Parijs, 2000.
• Henri Wesseling, De verdeling van Afrika 1880-1914 , Milaan, Corbaccio, 2001, ISBN  88-7972-380-4 . Originele uitgave (in het Nederlands): Verdeel en heers. De deling van Afrika, 1880-1914 , Amsterdam, 1991.
• Matteo Lamacchia , Caesar tegen God: de scheiding van staat en kerk in Frankrijk ten tijde van de radicale ministeries van de Derde Republiek. Bijdrage voor een bewust kritisch revisionisme , in "Nova Historica", Jaargang 16, nummer 63, 2017, Casa Editrice Pagine, pp. 85-134 , ISSN 1972-0467 ( WC  ACNP ) .

Gerelateerde items

• Belle Epoque
• Impressionisme
• Art Nouveau
• Eerste Franse Republiek
• Tweede Franse Republiek
• Vierde Franse Republiek
• Vijfde Franse Republiek

Andere projecten

• Wikimedia Commons bevat afbeeldingen of andere bestanden over de Franse Derde Republiek

Externe links

• ( EN ) Derde Franse Republiek , in Encyclopedia Britannica , Encyclopædia Britannica, Inc.
• ( EN ) Werken over de Franse Derde Republiek , op Open Library , Internet Archive .
• ( CA ) Derde Franse Republiek ( XML ), in Gran Enciclopèdia Catalana online , Enciclopèdia Catalana.

Portaal Frankrijk

Geschiedenisportaal